لیکا نوعی سنگدانه سبک است که از رس منبسط شده ساخته می شود. اغلب به عنوان جایگزینی برای سنگدانه های سنتی در بتن و ملات استفاده می شود. لیکا همچنین به عنوان زهکش در باغبانی و به عنوان محیط کشت هیدروپونیک استفاده می شود. از آنجا که گیاهان دارای جابه جایی فیزیکی نیستند بیش از سایر موجودات به مکان زندگی و تغییرات محیطی وابسته اند. با وجود این اولین موجوداتی که زندگی را در هر نقطه ای امکان پذیر می سازند گیاهان می باشند.بنابراین لیکا(لیکاپون)برای گیاهان مزایای بسیاری دارد.
عناوین مقاله
دانه هاي ليکا(light expanded clay aggregate) به شکل تقريبا مدور با سطحي زبر و ناهموار است. قشر ميکروسکوپي خارجي آن داراي خلل و فرج ريز و قهوه اي رنگ و داخل دانه ها به شکل بافت سلولي و به رنگ سياه است.
نگاهی به تاریخچه کشف لیکا
لیکا (دانه رس منبسط شده) به طور تصادفی در سال 1918 توسط ادوارد سورنسن، مهندس دانمارکی، کشف شد. سورنسن در حال آزمایش با خاک رس برای تولید آجر بود که متوجه شد اگر خاک رس را در دمای بالا پخته شود، دانه های آن متورم شده و به سنگدانه های سبک تبدیل می شوند.
در سال 1920 ثبت اختراع لیکا توسط سورنسن انجام گرفت. سورنسن اختراع خود را “Leca” نامگذاری کرد که مخفف “Let Klinker Aggregate” به معنی “سنگدانه سبک رس” است. لیکا به سرعت به عنوان جایگزینی برای سنگدانه های سنتی در بتن و ملات محبوبیت پیدا کرد. سال 1929 اولین کارخانه تولید لیکا در دانمارک راه اندازی شد.امروزه لیکا در بیش از 100 کشور جهان تولید و استفاده می شود.
انواع لیکا
انواع مختلفی از لیکا بر اساس اندازه، شکل و کاربرد آن وجود دارد.
3 شکل متفاوت لیکا
تقسیم بندی لیکا براساس شکل به صورت زیر می باشد:
- لیکا گرد: این نوع لیکا رایج ترین نوع لیکا است. از دانه های رس منبسط شده کروی شکل ساخته شده است.
- لیکا شکسته: این نوع لیکا از دانه های رس منبسط شده ای که به قطعات کوچکتر شکسته شده اند ساخته شده است.
- لیکا دانه بندی شده: این نوع لیکا از مخلوطی از دانه های لیکا با اندازه های مختلف ساخته شده است.
اندازه‌های مختلف لیکا
لیکلاها در سه سایز و اندازه موجود می‌باشند:
- لیکا ریز: این نوع لیکا قطر 1/4 اینچ یا کمتر دارد. از آن در بتن، ملات و به عنوان محیط کشت هیدروپونیک استفاده می شود.
- لیکا متوسط: این نوع لیکا 1/4 تا 3/8 اینچ قطر دارد. از آن در بتن، ملات، زهکشی و به عنوان محیط کشت هیدروپونیک استفاده می شود.
- لیکا درشت: این نوع لیکا 3/8 تا 1 اینچ قطر دارد. از آن در بتن، زهکشی و به عنوان روکش استفاده می شود.
روش تولید لیکا
تولید لیکا در سه مرحله کلی انجام می شود:
1. فرآوری اولیه : خاک رس از معادن استخراج می شود و به قطعات کوچکتر خرد می شود. سپس خاک رس با آب مخلوط می شود تا گل رس تشکیل شود.گل رس به شکل دانه های کوچک قالب گیری می شود.
2. خشک کردن : دانه های لیکا در کوره پیش گرم می شوند و در این مرحله دانه های لیکا در دمای بالا (حدود 1200 درجه سانتیگراد) پخته می شوند. و در نهایت این دانه ها به آرامی خنک می شوند.
3. دانه بندی : دانه های لیکا بر اساس اندازه غربال می شوند و در کیسه یا بروشور بسته بندی می شوند.
نکاتی در مورد تولید لیکا:
- نوع خاک رس مورد استفاده در کیفیت لیکا تولیدی تاثیر بسزایی دارد.
- دمای پخت و زمان پخت از عوامل مهم در تولید لیکا با کیفیت هستند.
- دانه های لیکا باید به آرامی خنک شوند تا از ترک خوردن آنها جلوگیری شود.
- لیکا در رنگ های مختلف ( قهوه ای، قرمز، نارنجی) تولید می شود.
مشخصات و ویژگی لیکا
| ویژگی | توضیحات |
|---|---|
| وزن | 500-800 کیلوگرم بر متر مکعب (بسیار سبک تر از سنگدانه های سنتی) |
| مقاومت فشاری | 2-5 مگاپاسکال (پایین تر از سنگدانه های سنتی) |
| مقاومت در برابر آتش | غیرقابل اشتعال |
| عایق صدا | جذب صدا تا 50 دسی بل |
| قابلیت زهکشی | زهکشی عالی |
| قابلیت استفاده مجدد | قابل استفاده مجدد |
| رنگ | قهوه ای، قرمز، نارنجی |
| اندازه | ریز (1/4 اینچ یا کمتر)، متوسط (1/4 تا 3/8 اینچ)، درشت (3/8 تا 1 اینچ) |
| شکل | گرد، شکسته، دانه بندی شده |
انواع کاربردهای لیکاها
لیکا فواید زیادی داشته و کمک زیادی به رشد گیاهان می‌کند. لیکاپون از مواد معدنی تشکیل می‌شود. این محصول قابلیت جذب آب خوبی دارد و می‌تواند گزینه‌ی مناسبی برای زهکشی کف گلدان باشد. اگر از لیکا در کف گلدان و به‌منظور زهکشی استفاده کنید مانع از سرریز شدن آب اضافی از لبه‌ی گلدان می‌شود و با جذب آب در خود به مرور آب کافی را در اختیار ریشه‌ی گیاه قرار می‌دهد. استفاده از این محصول در سطح خاک باعث می‌شود تا خاک ظاهری بهتر داشته و مدت‌زمان بیشتری رطوبت خود را حفظ کند. شما می‌توانید با ترکیب لیکا در خاک میزان تخلخل خاک را بالا ببرید و با این کار موجب بهبود آب‌رسانی و هوادهی به ریشه‌ی گیاه شوید
Warning: Trying to access array offset on value of type bool in /home/falaat/public_html/wp-content/plugins/elementor/includes/base/widget-base.php on line 223
Warning: Undefined array key -1 in /home/falaat/public_html/wp-content/plugins/elementor/includes/base/controls-stack.php on line 695
- لیکا بتن: این نوع لیکا به طور خاص برای استفاده در بتن طراحی شده است. وزن بتن را کاهش می دهد و مقاومت آن را در برابر آتش و عایق صدا افزایش می دهد.
- لیکا ملات: این نوع لیکا به طور خاص برای استفاده در ملات طراحی شده است. ملات را سبک تر و قابل انعطاف تر می کند و کار با آن را آسان تر می کند.
- لیکا زهکشی: این نوع لیکا برای زهکشی در باغبانی و محوطه سازی استفاده می شود. به بهبود زهکشی خاک و جلوگیری از غرقابی شدن گیاهان کمک می کند.
- لیکا هیدروپونیک: این نوع لیکا به عنوان محیط کشت در سیستم های هیدروپونیک استفاده می شود. به ریشه گیاهان لنگر انداختن و دسترسی به مواد مغذی و آب مورد نیاز آنها کمک می کند.
- لیکا روکش: این نوع لیکا برای روکش باغ ها، محوطه ها و مسیرها استفاده می شود. به زیبایی و جذابیت محوطه می افزاید و به کنترل علف های هرز کمک می کند.
مزایا و معایب لیکا
مزایای لیکا : لیکا بسیار سبک تر از سنگدانه های سنتی است. دیگر اینکه لیکا در برابر آتش مقاوم است و عایق صدا نیز می‌باشد. لیکا زهکشی خوبی دارد.همچنین آن را می توان دوباره استفاده کرد.
معایب لیکا : لیکا گران تر از سنگدانه های سنتی است و به اندازه سنگدانه های سنتی مقاوم نیست.
نحوه صحیح نگهداری و بسته‌بندی لیکا
نگهداری : لیکا را باید در مکانی خشک و خنک نگهداری کرد و آن را نباید در معرض نور مستقیم خورشید یا بارندگی قرار داد.
این ماده را نباید در معرض مواد شیمیایی یا اسیدها قرار داد. لیکا را در کیسه های پلاستیکی یا بروشورهای دربسته نگهداری کنید.
بسته‌بندی : لیکا را می توان در کیسه های پلاستیکی یا بروشورهای دربسته ، بسته بندی کرد. کیسه ها یا بروشورها باید به طور واضح مشخص شوند تا نوع و اندازه لیکا مشخص باشد.
لیکا را باید در ظروف محکم و غیرقابل نفوذ بسته بندی کرد تا از رطوبت و آلودگی محافظت شود.
موارد ایمنی و خطرات لیکا
لیکاپون (پوکه صنعتی سبک) به طور کلی یک ماده ایمن است، اما باید هنگام استفاده از آن برخی موارد ایمنی را رعایت کرد.در اینجا به برخی از موارد ایمنی و خطرات لیکا اشاره می شود:
گرد و غبار: گرد و غبار لیکاپون می تواند برای چشم، بینی و گلو تحریک کننده باشد.هنگام کار با لیکاپون، از ماسک و عینک استفاده کنید.
وزن: لیکاپون می تواند سنگین باشد، به خصوص در حجم زیاد.هنگام بلند کردن یا جابجایی لیکاپون، احتیاط کنید تا از آسیب دیدگی جلوگیری کنید.
لبه های تیز: لیکاپون می تواند لبه های تیز داشته باشد.هنگام کار با لیکاپون، از دستکش استفاده کنید تا از بریدگی جلوگیری کنید.
بلع: لیکاپون می تواند برای کودکان و حیوانات خانگی سمی باشد.لیکاپون را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگه دارید.
آتش: لیکاپون غیرقابل اشتعال است، اما می تواند ذوب شود و در صورت قرار گرفتن در معرض گرمای شدید، بخارات سمی آزاد کند.لیکاپون را دور از منابع گرما و آتش نگه دارید.
روش استفاده از لیکا
لیکاپون (پوکه صنعتی سبک) را می توان به روش های مختلفی در باغبانی و محوطه سازی استفاده کرد. در اینجا به برخی از روش های استفاده از لیکاپون اشاره می شود:
1. استفاده از لیکاپون در زهکشی: لیکاپون به دلیل تخلخل بالا، زهکشی بسیار بهتری نسبت به خاک دارد. به همین دلیل می توان از آن برای زهکشی گلدان ها و باغچه ها استفاده کرد.برای زهکشی گلدان، 3 تا 8 سانتی متر لیکاپون را در کف گلدان بریزید و سپس گیاه را روی آن بکارید.برای زهکشی باغچه، لیکاپون را در زیر خاک باغچه بریزید.
2. استفاده از لیکاپون به عنوان بستر کشت: لیکاپون را می توان به عنوان بستر کشت برای گیاهانی که به زهکشی بسیار خوب نیاز دارند، مانند کاکتوس ها و ساکولنت ها، استفاده کرد.برای استفاده از لیکاپون به عنوان بستر کشت، گلدان را با لیکاپون پر کنید و سپس گیاه را در آن بکارید.به طور مرتب لیکاپون را مرطوب نگه دارید، اما آن را غرقابی نکنید.
3. استفاده از لیکاپون به عنوان مالچ: لیکاپون را می توان به عنوان مالچ در باغچه ها و گلدان ها استفاده کرد.
مالچ لیکاپون به حفظ رطوبت خاک، جلوگیری از رشد علف های هرز و زیبایی باغچه و گلدان ها کمک می کند.برای استفاده از لیکاپون به عنوان مالچ، 5 تا 10 سانتی متر لیکاپون را روی خاک بریزید.
4. استفاده از لیکاپون در هیدروپونیک: لیکاپون را می توان به عنوان محیط کشت در سیستم های هیدروپونیک استفاده کرد.
5. استفاده از لیکاپون در دکور: لیکاپون را می توان در دکور باغچه ها، محوطه ها و گلدان ها استفاده کرد.لیکاپون در رنگ های مختلف (قهوه ای، قرمز، نارنجی) موجود است و می تواند به عنوان یک عنصر تزئینی مورد استفاده قرار گیرد.
نکاتی در مورد استفاده از لیکاپون:
- لیکاپون به طور کامل جایگزین خاک نیست و باید با مواد مغذی مناسب ترکیب شود تا نیازهای گیاهان را برآورده کند.
- لیکاپون می تواند به تنهایی برای گیاهانی که به زهکشی بسیار خوب نیاز دارند، مانند کاکتوس ها و ساکولنت ها، استفاده شود.
- لیکاپون را می توان با خاک مخلوط کرد تا زهکشی و تهویه خاک را بهبود بخشد.
- لیکاپون را می توان به عنوان روکش برای باغچه ها و محوطه ها استفاده کرد.
مقایسه لیکا با پرلیت
لیکا و پرلیت دو ماده سبک و متخلخل هستند که در باغبانی، محوطه سازی، بتن سازی و سایر کاربردها استفاده می شوند. هر دو مزایا و معایب خاص خود را دارند.
- لیکا به دلیل زهکشی و تهویه بهتر، برای گیاهانی که به زهکشی خوب نیاز دارند، مانند کاکتوس ها و ساکولنت ها، مناسب تر است. پرلیت به دلیل ظرفیت نگهداری آب بیشتر، برای گیاهانی که به رطوبت بیشتری نیاز دارند، مانند گیاهان آپارتمانی، مناسب تر است.
- لیکا گران تر از پرلیت است.
- لیکا را می توان به طور مکرر استفاده کرد.
- لیکا در طول زمان تجزیه نمی شود، در حالی که پرلیت به مرور زمان فرسوده می شود.
- لیکا سنگین تر از پرلیت است.
- لیکا به طور متوسط 400 تا 800 کیلوگرم بر متر مکعب وزن دارد، در حالی که پرلیت 80 تا 150 کیلوگرم بر متر مکعب وزن دارد.
بازار جهانی لیکا
بازار جهانی لیکا در سال 2023 با ارزش 2.5 میلیارد دلار تخمین زده شده است و پیش‌بینی می‌شود تا سال 2028 با رشد سالانه 5.2 درصد به 3.2 میلیارد دلار برسد.
منطقه های پیشرو در بازار جهانی لیکا عبارتند از:
- آمریکای شمالی: آمریکای شمالی بزرگترین بازار لیکا در جهان است. تقاضا برای لیکا در این منطقه به دلیل افزایش تقاضا برای بتن سبک و ملات سبک و همچنین افزایش آگاهی از مزایای زیست محیطی لیکا در حال افزایش است.
- اروپا: اروپا دومین بازار بزرگ لیکا در جهان است. تقاضا برای لیکا در این منطقه به دلیل افزایش تقاضا برای بتن سبک و ملات سبک و همچنین افزایش آگاهی از مزایای زیست محیطی لیکا در حال افزایش است.
- آسیا و اقیانوسیه: آسیا و اقیانوسیه سریعترین رشد را در بازار جهانی لیکا دارد. تقاضا برای لیکا در این منطقه به دلیل افزایش تقاضا برای بتن سبک و ملات سبک و همچنین افزایش آگاهی از مزایای زیست محیطی لیکا در حال افزایش است.
عوامل محرک رشد بازار جهانی لیکا عبارتند از: افزایش تقاضا برای بتن سبک،افزایش تقاضا برای ملات سبک ،افزایش آگاهی از مزایای زیست محیطی لیکا،افزایش تقاضا برای لیکا در کاربردهای جدید
