پیت ماس یک ماده آلی متخلخل و قهوه ای رنگ است که از بقایای خزه اسفاگنوم تجزیه شده تشکیل شده است. هزاران سال طول می کشد تا پیت ماس تشکیل شود و در تالاب ها، باتلاق ها و سایر مناطق مرطوب یافت می شود.

پیت ماس اغلب به عنوان یک ماده اصلاح کننده خاک استفاده می شود. زهکشی و هوادهی خاک را بهبود می بخشد و همچنین می تواند به حفظ رطوبت کمک کند. پیت ماس همچنین منبع خوبی از مواد مغذی برای گیاهان است.

پیت ماس کاربردهای مختلف دیگری نیز دارد. اغلب در گلدان و مخلوط های بذر استفاده می شود و همچنین می تواند برای کمپوست کردن و مالچ کردن استفاده شود. پیت ماس حتی در برخی از محصولات مراقبت شخصی مانند ماسک صورت و اسکراب بدن نیز استفاده می شود.

فهرست مطالب

پیت ماس نوع خاص و کمیابی از ذغال سنگ نارس است. ذغال سنگ نارس در باتلاقها و مناطق با رطوبت بسیار بالا به وجود می آید، لایه هایی از مواد گیاهی که پوسیده شده اند در کنار هم جمع گردیده و مواد فیبری و متراکم که قدرت جذب بسیار بالایی دارند را تشکیل می‌دهند.

پیت ماس نیز در شرایط محیطی  سرد، رطوبت بالا، نور کم، سایه بالا و فاقد اکسیژن و اختلاف دمایی زیاد بین تابستان و زمستان  توسط رشد خزه تورب یا اسفاگنوم در محیط های حاوی ذغال سنگ نارس تشکیل وتجزیه می شود. خزه اسفاگنوم این گیاه جزو گیاهان اولیه بوده و زیر مجموعه خانواده بریفیت ها (Bryophytes) است.

بنابراین بهتر است بگوییم پیت ماس ​​نوعی ذغال سنگ نارس است که در مناطقی با غلظت بالای خزه اسفاگنوم تشکیل شده می شود. پس این درست است که تمامی انواع پیت ماس ​​ذغال سنگ نارس محسوب می‌شوند، اما همه ذغال سنگ های نارس پیت ماس ​​نیستند.

پیت ماس چگونه و در کجا ساخته می شود؟

در اولین مرحله طرز تهیه خاک پیت ماس ابتدا مجموعه هایی از روان آب ها را در امتداد فضایی که پیت ماس می باشد، حفر می کنند و زهکشی می‌کنند تا آب آن حدود 85 درصد  تخلیه شود.

در مرحله بعد، پوشش گیاهی سطح را حذف می‌کنند تا پیت در معرض دید قرار گیرد.

در مرحله سوم طرز تهیه خاک پیت ماس سطح برداشت را همسطح می کنند تا از زهکشی روان آب های  سطحی جلوگیری شود.

در ادامه طرز تهیه خاک پیت ماس، برای تسریع روند خشک شدن پیت، لایه رویی را باز و آن را خرد  و جا به جا می نمایند.

در مرحله بعدی پس از چند روزکه رطوبت آن کمتر شد، با دستگاه دروگر بزرگ مجهز به خلاء، لایه ذغال سنگ نارس خشک آن را جدا می‌کنند.

در آخرین مرحله پیت ماس‌های برداشت شده برای تمیز کردن، خشک کردن و غربالگری در برچسب ها و بسته بندی های مختلف به یک شرکت فرآوری منتقل می شود.

انواع پیت ماس

پیت ماس بر اساس نوع خزه، درجه تجزیه و رنگ به دسته های مختلفی تقسیم می شود:

بر اساس نوع خزه:

  • پیت ماس اسفاگنوم: این نوع پیت ماس از خزه اسفاگنوم به دست می آید و رایج ترین نوع پیت ماس است. پیت ماس اسفاگنوم به دلیل زهکشی و هوادهی عالی، برای گیاهانی که به خاک اسیدی نیاز دارند مناسب است.
  • پیت ماس سedge: این گونه پیت ماس از گیاهان سedge به دست می آید. پیت ماس سedge به دلیل مواد مغذی بیشتر، برای گیاهانی که به خاک قلیایی نیاز دارند مناسب است.

بر اساس درجه تجزیه:

  • پیت ماس سفید:  پیت ماس سفید کمترین درجه تجزیه را دارد و به طور کامل تجزیه نشده است. پیت ماس سفید به دلیل زهکشی و هوادهی عالی، برای بذر و قلمه مناسب است.
  • پیت ماس قهوه ای روشن: این نوع پیت ماس به طور جزئی تجزیه شده است. پیت ماس قهوه ای روشن برای مخلوط های گلدانی مناسب است.
  • پیت ماس قهوه ای تیره یا سیاه: این رنگ از پیت ماس به طور کامل تجزیه شده و مواد مغذی بیشتری دارد. پیت ماس قهوه ای تیره یا سیاه برای زهکشی و بهبود ساختار خاک مناسب است.

بر اساس رنگ:

  • پیت ماس سفید: این نوع پیت ماس کمترین درجه تجزیه را دارد و به طور کامل تجزیه نشده است.
  • پیت ماس قهوه ای روشن: این رنگ پیت ماس به طور جزئی تجزیه شده است.
  • پیت ماس قهوه ای تیره یا سیاه: این گونه از پیت ماس به طور کامل تجزیه شده و مواد مغذی بیشتری دارد.

ویژگی‌های پیت ماس خوب

پس همانطور که گفته شد پیت ماس(peat moss)  یا خزه تورب و یا خزه اسفاگنوم(Sphagnum)، نوعی از بقایای خزه خاصی به نام اسفاگنوم است. خاک پیت ماس به عنوان بستری که از پوسیدگی های گیاهان ایجاد می شود، شناخته شده است.

پیت ماس تا سال 1940 به عنوان سوخت فسیلی کاربرد داشته است. این ماده ارگانیک دارای چندین ویژگی منحصر به فرد است که آن را در باغبانی و سایر کاربردهای کشاورزی بسیار متمایز می کند.

1. رنگ: پیت ماس با کیفیت، قهوه‌ای تیره یا سیاه است. پیت ماس با رنگ روشن‌تر ممکن است به اندازه کافی تجزیه نشده باشد و مواد مغذی کمتری داشته باشد.

2. ساختار: پیت ماس با کیفیت باید متخلخل و سبک باشد. پیت ماس متراکم و سنگین ممکن است زهکشی ضعیفی داشته باشد و به ریشه گیاهان آسیب برساند.

3. pH: پیت ماس با کیفیت باید pH اسیدی بین 3.5 تا 4.5 داشته باشد. این pH برای اکثر گیاهان مناسب است.

4. مواد مغذی: پیت ماس با کیفیت باید حاوی مواد مغذی ضروری برای گیاهان مانند نیتروژن، فسفر و پتاسیم باشد.

5. عدم وجود آفات و بیماری ها: پیت ماس با کیفیت باید عاری از آفات و بیماری ها باشد.

6. برند معتبر: پیت ماس را از برندهای معتبر و شناخته شده تهیه کنید.

استفاده از پیت ماس

بدلیل اینکه خاک پیت ماس دارای محبوبت زیادی در صنعت کشاورزی و باغبانی است در ادامه نکاتی درمورد استفاده آن ذکر می کنیم:

قبل از استفاده: پیت ماس به طور طبیعی بسیار خشک است. قبل از استفاده، آن را با آب خیس کنید تا به طور کامل هیدراته شود. این کار به زهکشی و هوادهی بهتر پیت ماس کمک می کند. و دیگر اینکه پیت ماس را به تنهایی استفاده نکنید. آن را با سایر مواد مانند خاک باغچه، کمپوست یا کوکوپیت مخلوط کنید تا یک محیط کشت مناسب برای گیاهان خود ایجاد کنید.

هنگام استفاده:

  • از پیت ماس به مقدار مناسب استفاده کنید: استفاده بیش از حد از پیت ماس می تواند pH خاک را به شدت اسیدی کند. به طور کلی، 20 تا 30 درصد پیت ماس در مخلوط خاک مناسب است.
  • pH خاک را بررسی کنید: پیت ماس به طور طبیعی اسیدی است. قبل از استفاده از پیت ماس، pH خاک خود را بررسی کنید. اگر خاک شما قلیایی است، پیت ماس می تواند به تنظیم pH آن کمک کند.
  • از پیت ماس برای گیاهانی که به خاک اسیدی نیاز دارند استفاده کنید: پیت ماس برای گیاهانی مانند آزالیا، کاج، و بلوبری که به خاک اسیدی نیاز دارند مناسب است.
  • از پیت ماس برای گیاهانی که به خاک قلیایی نیاز دارند استفاده نکنید: پیت ماس برای گیاهانی مانند گوجه فرنگی، فلفل، و ذرت که به خاک قلیایی نیاز دارند مناسب نیست.

بعد از استفاده:

  • پیت ماس را به طور مرتب تجدید کنید: پیت ماس به سرعت تجزیه می شود. برای حفظ زهکشی و هوادهی مناسب خاک، پیت ماس را به طور مرتب تجدید کنید.
  • از پیت ماس در مناطق مرطوب استفاده نکنید: پیت ماس در مناطق مرطوب به سرعت تجزیه می شود و می تواند به زهکشی ضعیف خاک منجر شود.

نکاتی برای انتخاب پیت ماس

1.نوع گیاه: برای گیاهانی که به خاک اسیدی نیاز دارند، پیت ماس اسفاگنوم با pH پایین (3.5 تا 4.5) مناسب است.برای گیاهانی که به خاک قلیایی نیاز دارند، پیت ماس سفید با pH بالا (5.5 تا 6.5) مناسب است.

2. درجه تجزیه: پیت ماس با درجه تجزیه بالا (H2 تا H8) برای بذر و قلمه مناسب تر است.پیت ماس با درجه تجزیه پایین (H1 تا H4) برای مخلوط های گلدانی و زهکشی مناسب تر است.

3. رنگ: پیت ماس قهوه ای تیره یا سیاه به طور کامل تجزیه شده و مواد مغذی بیشتری دارد.پیت ماس قهوه ای روشن یا زرد به طور کامل تجزیه نشده و مواد مغذی کمتری دارد.

4. برند: پیت ماس را از برندهای معتبر و شناخته شده تهیه کنید.به دنبال پیت ماس با کیفیت و عاری از آفات و بیماری ها باشید.

5. قیمت: قیمت پیت ماس به نوع، درجه تجزیه و برند آن بستگی دارد.پیت ماس با کیفیت و درجه تجزیه بالا ممکن است قیمت بیشتری داشته باشد.

6. بسته بندی: پیت ماس را در بسته بندی های مناسب و محفوظ از رطوبت و نور خورشید نگهداری کنید.

مزایای استفاده از پیت ماس

1.زهکشی و هوادهی: پیت ماس به دلیل ساختار متخلخل خود، زهکشی و هوادهی خاک را به طور قابل توجهی بهبود می بخشد. این امر به ریشه گیاهان اجازه می دهد تا به راحتی اکسیژن و آب مورد نیاز خود را جذب کنند.

2. حفظ رطوبت: پیت ماس قادر است تا 20 برابر وزن خود آب جذب کند و به تدریج آن را در اختیار گیاه قرار دهد. این ویژگی پیت ماس را به یک انتخاب ایده آل برای مناطقی با آب و هوای خشک تبدیل می کند.

3. منبع مواد مغذی: پیت ماس منبع خوبی از مواد مغذی ضروری برای گیاهان مانند نیتروژن، فسفر و پتاسیم است. این مواد مغذی به رشد و نمو گیاهان کمک می کنند.

4. تنظیم pH خاک: پیت ماس به طور طبیعی اسیدی است و می تواند برای تنظیم pH خاک های قلیایی مورد استفاده قرار گیرد.

5. بهبود ساختار خاک: پیت ماس به بهبود ساختار خاک های رسی و شنی کمک می کند. به طوری که خاک های رسی را سبک تر و زهکشی آنها را بهتر می کند و خاک های شنی را متراکم تر و قادر به حفظ رطوبت بیشتر می کند.

6. کاهش نیاز به کوددهی: پیت ماس به دلیل دارا بودن مواد مغذی، نیاز به کوددهی را تا حدی کاهش می دهد.

7. عاری از آفات و بیماری ها: پیت ماس به طور طبیعی عاری از آفات و بیماری ها است و از این نظر برای گیاهان مضر نیست.

8. کاربردهای متنوع: پیت ماس علاوه بر استفاده در باغبانی، در گلخانه ها، کشت هیدروپونیک و تولید قارچ نیز کاربرد دارد.

9. قیمت مناسب: پیت ماس در مقایسه با برخی از مواد اصلاح کننده خاک دیگر، مانند کمپوست، قیمت مناسب تری دارد.

10. در دسترس بودن: پیت ماس به طور گسترده در دسترس است و به راحتی می توان آن را از فروشگاه خاک و کودهای شیمیایی فلات کالا تهیه کرد.

نکته قابل توجه:استفاده بیش از حد از پیت ماس می تواند pH خاک را به شدت اسیدی کند.پیت ماس به دلیل ماهیت متخلخل خود، به سرعت تجزیه می شود و نیاز به تجدید دارد.

معایب استفاده از پیت ماس

 درست است که پیت ماس منبع خوبی از مواد مغذی برای گیاهان است.با این حال، استفاده از پیت ماس معایبی نیز دارد:

  • غیرقابل تجدید است: پیت ماس یک منبع تجدید ناپذیر است و برداشت آن می تواند به محیط زیست آسیب برساند. تالاب ها و باتلاق ها اکوسیستم های مهمی هستند که تنوع زیستی زیادی را در خود جای داده اند. برداشت پیت ماس می تواند این اکوسیستم ها را تخریب کند و منجر به انتشار گازهای گلخانه ای مانند دی اکسید کربن شود.
  • گران است: پیت ماس می تواند گران باشد، به خصوص اگر به مقدار زیاد مورد نیاز باشد. این به این دلیل است که پیت ماس یک ماده حجیم است و حمل و نقل آن گران است.
  • می تواند حاوی آفات و بیماری ها باشد: پیت ماس می تواند حاوی آفات و بیماری هایی باشد که می تواند به گیاهان آسیب برساند. قبل از استفاده از پیت ماس، مهم است که آن را استریل کنید.
  • حاوی آلاینده ها: پیت ماس می تواند حاوی آلاینده هایی مانند فلزات سنگین باشد که برای گیاهان مضر هستند.

جایگزین های پیت ماس

پیت ماس یک منبع تجدید ناپذیر است و برداشت آن می تواند به محیط زیست آسیب برساند. . به همین دلیل، بسیاری از مردم به دنبال جایگزین های پایدارتر پیت ماس هستند.در اینجا تعدادی از جایگزین های محبوب پیت ماس آورده شده است:

  1. کمپوست: کمپوست از مواد آلی تجزیه شده مانند بقایای گیاهان و حیوانات ساخته می شود. این یک ماده اصلاح کننده خاک عالی است که زهکشی، هوادهی و حاصلخیزی خاک را بهبود می بخشد.
  2. کوکوپیت: کوکوپیت از پوسته نارگیل تهیه می شود. این یک ماده سبک و متخلخل است که زهکشی و هوادهی عالی را فراهم می کند. کوکوپیت همچنین منبع خوبی از پتاسیم است.
  3. پشم گوسفند: پشم گوسفند یک ماده جاذب است که می تواند به حفظ رطوبت خاک کمک کند. همچنین منبع خوبی از نیتروژن است.
  4. خاک برگ: خاک برگ از برگ های تجزیه شده درختان ساخته می شود. این یک ماده اصلاح کننده خاک عالی است که زهکشی، هوادهی و حاصلخیزی خاک را بهبود می بخشد.
  5. پرلیت: پرلیت یک سنگ معدنی فوران شده است که بسیار سبک و متخلخل است. زهکشی و هوادهی عالی را فراهم می کند. پرلیت همچنین منبع خوبی از سیلیکون است.
  6. ورمیکولیت: ورمیکولیت یک ماده معدنی است که شبیه به پرلیت است. این ماده بسیار سبک و متخلخل است و زهکشی و هوادهی عالی را فراهم می کند. ورمیکولیت همچنین منبع خوبی از منیزیم است.

بهترین جایگزین پیت ماس برای شما به نیازهای خاص شما و گیاهانی که رشد می کنید بستگی دارد. به عنوان مثال، اگر به دنبال ماده ای هستید که زهکشی و هوادهی را بهبود بخشد، کوکوپیت یا پرلیت گزینه خوبی هستند. اگر به دنبال ماده ای هستید که حاصلخیزی خاک را بهبود بخشد، کمپوست یا خاک برگ گزینه خوبی هستند.

 

نگهداری و بسته‌بندی پیت ماس چگونه است؟

نگهداری:  پیت ماس را در مکانی خشک و خنک نگهداری کنید. همچنین پیت ماس را در یک محفظه دربسته نگهداری کنید تا از رطوبت و آلودگی ها محافظت شود. این خاک را می توان تا چند سال نگهداری کرد، اما با گذشت زمان کیفیت آن کاهش می یابد.

بسته‌بندی:  پیت ماس در بسته بندی های مختلف مانند کیسه های پلاستیکی، کیسه های کاغذی و جعبه های مقوایی به بازار عرضه می شود.و در اندازه های مختلف بسته بندی می شود تا نیازهای مختلف مصرف کنندگان را برآورده کند. بسته بندی پیت ماس باید دارای اطلاعاتی مانند نوع پیت ماس، درجه تجزیه، رنگ، برند، قیمت و تاریخ تولید باشد.

چالش های بازار پیت ماس چیست؟

1.اثرات زیست محیطی: برداشت پیت ماس به طور صنعتی می تواند به محیط زیست آسیب برساند.این فرآیند می تواند به تخریب تالاب ها و باتلاق ها، انتشار گازهای گلخانه ای و از دست دادن تنوع زیستی منجر شود.

2. کاهش منابع: منابع پیت ماس محدود هستند و در حال اتمام هستند.تخمین زده می شود که ذخایر پیت ماس در جهان در 50 سال آینده به طور کامل تخلیه شود.

3. افزایش تقاضا: تقاضا برای پیت ماس در حال افزایش است.این افزایش تقاضا به دلیل افزایش جمعیت و رشد صنعت کشاورزی است.

بیشتر بدانید