پرلیت یک ماده معدنی است که به طور طبیعی در پوسته زمین یافت می شود. این یک ماده شیشه ای با ساختار آبدار است که به این معنی است که حاوی آب است که به صورت شیمیایی به ساختار آن متصل شده است. هنگامی که پرلیت در معرض گرمای زیاد قرار می گیرد، آب تبخیر می شود و باعث می شود پرلیت منبسط شود و به پاپ کورن سفید سبک تبدیل شود.
هنگامی که خاک گلدان آماده میخرید و تعویض گلدان انجام میدهید و یا گیاهی در داخل گلدان میکارید، متوجه میشوید سنگهای سفید رنگ سبک و کوچکی در خاک گلدانتان وجود دارد. ممکن است تصور کنید این دانه های سفید، سنگ نیستند چون بسیار سبکند. اسم این سنگریزه های سفید موجود در خاک گلدان، پرلیت ( perlite ) است.
فهرست محتوا
یکی از مهمترین شرایط برای نگهداری و رشد گیاه، استفاده از خاک با کیفیت و مناسب می باشد. بسیاری از گیاهان برای رشد خود نیازمند خاکی سبک و متخلخل می باشند. انواع متفاوتی از خاک در بازار موجود می باشد که می تواند از ترکیب چند خاک مختلف اعم از پرلیت، کوکوپیت، پیت ماس و … با یکدیگر به دست آیند. یکی از اجزایی که باعث کیفیت بهتر در خاک میشود، پرلیت است که برای خاک بسیار مفید است.
تاریخچه کشف پرلیت
بشر از قرن سوم پیش از میلاد پرلیت را به عنوان یک شیشه آتش فشانی میشناخته است. نام پرلیت از لغت فرانسوی پرل به معنی مروارید مشتق شده است و کشف آنرا به یک دندان پزشک آمریکایی نسبت میدهند که حدود سال 1914 در هنگام آزمایش روی مینای دندان یک بیمار متوجه انبساط سنگ پرلیت در اثر گرما گردید .
همچنین گزارش شده است که مصادف با این امر یک زمین شناس به هنگام خاموش کردن آتش سوزی سواحل جزیره نیلوس در یونان با ریختن ماسههای ساحلی بر روی آتش، متوجه شد که ماسهها در اثر گرما متورم و منبسط شدهاند و بدین ترتیب فکر به کارگیری این سنگهای آتش فشانی در صنایع و مصارف مختلف به میان آمد.
ولی تا سال 1928 تنها مشخص شده بود که پرلیت به عنوان یک سنگ آتش فشانی در اثر گرما افزایش حجم پیدا ميكند و هیچ کاربرد صنعتی نداشت تا اینکه آزمایشهایی بر روی پرلیت های موجود در کانسارهای نزدیک آریزونا در ایالت متحده آمریکا انجام گرفت و در نهایت تولید پرلیت برای مصارف صنعتی از سال 1946 آغاز گردید.
اکتشافات پرلیت در ایران از سال 1355 اغاز گردید و تا کنون ذخایر زیادی نیز کشف شده است. اولین ذخیره ای که توسط سازمان زمین شناسی کشف و مطالعه شده، ذخایر پرلیت سفید خانه در ناحیه میانه بوده است.
مزایای استفاده از پرلیت کشاورزی
- زهکشی و تهویه عالی: پرلیت به دلیل ساختار متخلخل خود، به زهکشی سریع آب از خاک کمک می کند و از غرقابی شدن خاک و پوسیدگی ریشه گیاهان جلوگیری می کند.
- ظرفیت نگهداری آب بالا: پرلیت می تواند مقدار قابل توجهی آب را در خود ذخیره کند و به حفظ رطوبت خاک و جلوگیری از خشک شدن آن کمک می کند.
- وزن سبک: پرلیت یک ماده بسیار سبک است و اضافه کردن آن به خاک می تواند وزن آن را به طور قابل توجهی کاهش دهد.
- pH خنثی: پرلیت دارای pH خنثی است و برای اکثر گیاهان مناسب است.
- عاری از مواد مغذی: پرلیت فاقد مواد مغذی است و به شما این امکان را می دهد که مواد مغذی مورد نیاز گیاهان خود را به طور جداگانه کنترل کنید.
- قابلیت استریل شدن: پرلیت را می توان به راحتی استریل کرد و برای کشت گیاهان بدون بیماری استفاده کرد.
- قیمت مناسب: پرلیت یک ماده نسبتا ارزان است.
ضرورت استفاده از پرلیت کشاورزی
آب عنصري حياتي است كه كمبود آن در مناطق خشك و نيمه خشك گسترش كشت در اراضي مستعد را با محدودیت مواجه مي سازد. بخش کشاورزی عمده ترین مصرف کننده منابع آب کشور می باشد. ارقامی که در گزارش های مختلف در این رابطه ارائه گردیده حاکی از این است که حداقل 90 درصد حجم آب مصرفی در کشور صرف تولیدات کشاورزی می شود . بیشترین حجم تلفات آب نیز مربوط به این بخش می باشد. لذا محدوديت منابع آب كشور ضرورت صرفه جويي در مصرف آب را روشن مي سازد.افزایش راندمان آبیاری یکی از راه های صرفه جویی در مصرف آب است.
ویژگیهای خاک پرلیت منبسط شده
پرلیت مخصوص کشاورزی از لحاظ اسیدیته خنثی است و دارای تخلخل و زهکشی بالایی است که در حفره های میکروسکوپی که دارا است حدود 20درصد اکسیژننگهمیدارد و کمک به هوادهی و آبرسانی به خاک میگردد و تغذیه گیاهان بدرستی انجام میگردد پرلیت به دلیل استریل بودن، از ایجاد آفت جلوگیری میکند. و بر خلاف مواد عالی دیگر پوسیده نمی شود و خاصیت خود را در خاک برای مدت زمان بسیار زیادی حفظ میکند.
| ویژگی | خاک پرلیت منبسط شده |
|---|---|
| وزن | بسیار سبک |
| ظرفیت نگهداری آب | بالا |
| زهکشی | بسیار عالی |
| تهویه | بسیار عالی |
| pH | خنثی (7) |
| مواد مغذی | فاقد مواد مغذی |
| قابلیت تجزیه | غیرقابل تجزیه |
| استریل | بله |
| قیمت | نسبتا ارزان |
پرلیت با فرمول شیمیایی SiO2 یک شیشه آتشفشانی است که تا 871 درجه سانتیگراد حرارت دیده است که در نتیجه این حرارت همانند ذرت بو داده ترکیده و 13 برابر اندازه اولیه اش منبسط شده است.
این انبساط ناگهانی منجر به سبک وزنی قابل توجه آن شده است. در واقع محصول نهایی تنها 2.2 تا 3.5 کیلوگرم در هر 28 لیتر وزن دارد. پرلیت تخلخل بالایی دارد که در این منافذ هوا جریان دارد. اگر پرلیت را در زیر میکروسکوپ مشاهده کنید، میبینید با سلولهای کوچک زیادی پوشیده شده که رطوبت را در سطح خارجی پرلیت جذب میکنند نه داخل آن. به همین علت پرلیت در تسهیل رطوبت رسانی به ریشه گیاه مفید است.
در ساختار آن آب فراوانی وجود دارد. آلومینیوم، سدیم، کلسیم، پتاسیم، منگنز و آهن از دیگر عناصر تشکیل دهنده پرلیت است.
کاربردهای پرلیت کشاورزی
پرلیت یک ماده معدنی طبیعی است که از شیشه آتشفشانی تشکیل شده است. این ماده به طور گسترده در کشاورزی و باغبانی به عنوان یک ماده اصلاح کننده خاک و محیط کشت استفاده می شود.
کاربردهای خاص پرلیت کشاورزی عبارتند از:
اصلاح کننده خاک: پرلیت را می توان به خاک باغچه، گلدان و بستر کشت اضافه کرد تا زهکشی، تهویه و ظرفیت نگهداری آب خاک را بهبود بخشد.
قلمه زدن: پرلیت را می توان برای قلمه زدن گیاهان استفاده کرد. پرلیت یک محیط مرطوب و هوادهی خوب را فراهم می کند که برای ریشه دهی قلمه ها ایده آل است.
شروع بذر: پرلیت را می توان برای شروع بذر استفاده کرد. پرلیت یک محیط مرطوب و هوادهی خوب را فراهم می کند که برای جوانه زنی بذر ایده آل است.
مالچ: پرلیت را می توان به عنوان مالچ در اطراف گیاهان استفاده کرد. پرلیت به حفظ رطوبت خاک، جلوگیری از رشد علف های هرز و محافظت از ریشه گیاهان در برابر سرما کمک می کند.
عوارض و خطرات پرلیت
- گرد و غبار پرلیت: استنشاق گرد و غبار پرلیت می تواند باعث تحریک ریه، بینی و گلو شود. این امر به ویژه در افراد مبتلا به آسم یا سایر مشکلات تنفسی می تواند خطرناک باشد.
- خطرات فیزیکی: پرلیت منبسط شده می تواند چشم ها را خراش دهد و در صورت بلعیدن خطرناک باشد.
- محیط زیست: پرلیت یک ماده معدنی غیرقابل تجدید است. استخراج و فرآوری پرلیت می تواند اثرات منفی بر محیط زیست داشته باشد.
نکات ایمنی کار با پرلیت
در حالی که پرلیت به طور کلی یک ماده ایمن است، اما هنگام کار با آن باید احتیاط کرد تا از خطرات احتمالی جلوگیری شود.
مهمترین نکته برای ایمن کار کردن با پرلیت، استفاده از ماسک است. گرد و غبار پرلیت می تواند باعث تحریک ریه، بینی و گلو شود. ماسک ذرات معلق در هوا را فیلتر می کند و خطر استنشاق آنها را کاهش می دهد.پرلیت می تواند چشم ها و پوست را تحریک کند. عینک و دستکش از چشم ها و پوست شما در برابر تحریک محافظت می کند.
تهویه مناسب به گردش هوا و جلوگیری از تجمع گرد و غبار پرلیت در هوا کمک می کند.پرلیت می تواند برای کودکان و حیوانات خانگی مضر باشد. پرلیت را دور از دسترس آنها نگهداری کنید تا از بلع یا استنشاق آن جلوگیری شود.
گرد و غبار پرلیت می تواند وارد غذا و نوشیدنی شما شود و شما را بیمار کند. هنگام کار با پرلیت از خوردن و آشامیدن خودداری کنید.اگر هنگام کار با پرلیت دچار تحریک ریه، بینی، گلو، چشم یا پوست شدید، کار را متوقف کنید و با پزشک مشورت کنید.
با رعایت این نکات ایمنی می توانید از خطرات احتمالی کار با پرلیت جلوگیری کنید.
انبار و بستهبندی پرلیت کشاورزی
پرلیت کشاورزی باید در انبار خشک و خنک نگهداری شود. رطوبت زیاد می تواند باعث سفت شدن پرلیت شود و کار با آن را دشوار کند. انبار باید به گونه ای تهویه شود که گرد و غبار پرلیت در هوا جمع نشود.
پرلیت کشاورزی معمولاً در کیسه های پلاستیکی یا کاغذی بسته بندی می شود. کیسه ها باید به گونه ای باشند که از رطوبت و گرد و غبار محافظت کنند. پرلیت همچنین می تواند به صورت فله در تانکر یا کامیون حمل و نقل شود.
خرید پرلیت
از پرلیت هم به عنوان بستر کشت اصلی برای تولید فلفل – خیار – گوجه و یا گلهای شاخهای مثل رز، آلستر، میخک و … وهم مخلوط با سایر بسترها ( کوکوپیت، پیت ماس، ورمی کولیت و … ) استفاده میشود.
امروزه به دلیل افزایش قیمت سایر بسترهای وارداتی استفاده از آن بیشتر شده است. به دلیل رنگ سفید رشد جلبلک بر روی آن سریع است به همین دلیل روی بستر پوشیده می شود ( گروبک یا کوکوپیت ). در صورت نیاز به افزایش تهویه و زهکشی در یک بستر به آن پرلیت اضافه مینمایند. پرلیت قابلیت چندبار استفاده را دارد اما مانند سایر بسترها جهت استفاده مجدد باید آبشویی و ضدعفونی شوند.
یک دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.
[…] کلرات و بررسی 3 کارایی آن ساخت فشفشه با 6 ماده اولیه پرلیت و 7 مزیت استفاده از آن شناخت ترمیت و 7 کاربرد اصلی آن 5 نمونه انفجار ساختگی […]